Wet oneerlijke handelspraktijken landbouw- en voedselvoorzieningsketen

In de Wet oneerlijke handelspraktijken landbouw- en voedselvoorzieningsketen staat welke oneerlijke handelspraktijken tussen leverancier en afnemer verboden zijn. En welke praktijken toegestaan zijn als dit vooraf is afgesproken. Nieuwe contracten moeten al vanaf 1 november 2021 voldoen aan de wet, oude contracten vanaf 15 april 2022. De positie van boeren, tuinders en vissers is door de wet versterkt tegenover grotere afnemers. Voedselleveranciers hebben doorgaans te maken met grote afnemers, zoals handelaren en supermarkten, die inkoopvoorwaarden kunnen opleggen en eenzijdig kunnen wijzigen. Kleinere voedselleveranciers durven hun afnemers hierop niet altijd aan te spreken vanwege de scheve machtsverhoudingen. Hiervan ondervinden zij nadeel. De wet verbiedt nu specifieke handelspraktijken van afnemers, waaronder:

• Late betalingen (na 30 dagen voor bederfelijke producten en na 60 dagen voor niet-bederfelijke producten).
• Last-minute annuleringen.
• Eenzijdig wijzigen van afspraken.
• Vergeldingsacties (bijvoorbeeld geen medewerking aan actie-aanbiedingen of communicatie).

Melden oneerlijke handelspraktijken

Voedselleveranciers kunnen misstanden melden bij de ACM. Omdat een melding de relatie tussen leverancier en afnemer kan schaden, is anoniem melden ook mogelijk. Ook brancheorganisaties, verenigingen of groepen leveranciers kunnen namens hun leden een melding doen. Dat heeft als voordeel dat kleine leveranciers gezamenlijk sterker staan en eventueel ook op die manier anoniem kunnen melden. Zonder meldingen kan de ACM de oneerlijke praktijken niet goed aanpakken. De ACM kan bij vermoedens ook zelfstandig onderzoek doen. Overtreding van het verbod op deze oneerlijke handelspraktijken kan worden bestraft met een boete of een last onder dwangsom.

Geschillencommissie

Leveranciers kunnen ook melding doen bij de Geschillencommissie Oneerlijke Handelspraktijken Landbouw- en Voedselvoorzieningsketen. De Commissie oordeelt specifiek over het geschil tussen leverancier en afnemer. Zij doet een bindende uitspraak over wie gelijk heeft en kan daarnaast een schadevergoeding toekennen. De Geschillencommissie is hiermee een laagdrempelige manier voor voedselleveranciers om tot een oplossing te komen bij oneerlijke handelspraktijken. De procedures bij de ACM en de Geschillencommissie staan los van elkaar.

De Wet oneerlijke handelspraktijken landbouw- en voedselvoorzieningsketen is per 1 november 2021 in werking getreden. Het doel van de wet is om de positie van de landbouwer in de keten te versterken. De wet schrijft voor welke specifieke handelingen onrechtmatig zijn.

Onrechtmatige handelingen

Tot de onrechtmatige handelingen van de afnemer jegens de leverancier behoren onder meer late betalingen (na 30 dagen voor bederfelijke producten, na 60 dagen voor niet-bederfelijke producten), het annuleren van bestellingen van bederfelijke producten op een te korte termijn en het eenzijdig wijzigen van de leveringsvoorwaarden.

Onrechtmatige handelingen, tenzij overeengekomen

Andere handelingen zijn onrechtmatig, tenzij deze schriftelijk zijn overeengekomen. Hiertoe behoren onder meer het retourneren van onverkochte producten aan de leverancier zonder betaling en het verlangen van een vergoeding voor de kosten van opslag, uitstalling, reclame en marketing en het doorberekenen van kortingen bij promotieacties.

Handhaving

De publieke handhaving ligt bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Deze kan een boete of een andere sanctie opleggen. Leveranciers kunnen zelf vanaf 1 januari 2022 een geschil voorleggen aan de Geschillencommissie Oneerlijke Handelspraktijken Landbouw- en Voedselvoorzieningsketen, ondergebracht bij de Stichting Geschillencommissies voor Beroep en Bedrijf. Een leverancier kan ook direct naar de civiele rechter gaan. Een afnemer daarentegen kan enkel na het doorlopen van een procedure bij de geschillencommissie naar de civiele rechter stappen.