Op alle percelen landbouwgrond op zand- en lössgronden moet per aaneengesloten periode van vier kalenderjaren, gerekend vanaf 1 januari 2023, ten minste in één kalenderjaar en uiterlijk in het vierde kalenderjaar op de desbetreffende grond een rustgewas geteeld worden. Dit is een maatregel die voortkomt vanuit het 7e actieprogramma Nitraatrichtlijn en is gericht op een verbetering van de water- en bodemkwaliteit.

Aan deze verplichting kan elke landbouwer, die op de desbetreffende grond landbouw uitoefent, voldoen, maar indien daaraan gedurende de eerste drie kalenderjaren van een aaneengesloten periode van vier kalenderjaren niet is voldaan, berust de verplichting op elke landbouwer, die in het vierde kalenderjaar op de desbetreffende grond landbouw uitoefent. Bij een wisseling van de gebruiker van een perceel zal de nieuwe gebruiker dus moeten nagaan welke gewassen er in de voorgaande jaren op het perceel geteeld zijn. Hiervoor is een hulpmiddel beschikbaar op de website van RVO.nl.

Uitzondering

De verplichting tot het telen van een rustgewas geldt niet voor:

  • de teelt van gewassen die meer dan vier jaar onafgebroken op een perceel staan; 
  • de teelt van gewassen overeenkomstig de biologische productiemethode.

Rustgewas

Rustgewassen zijn in de eerste plaats niet-uitspoelingsgevoelige gewassen, omdat ze dieper wortelen en daardoor dieper in de bodem voedingsstoffen kunnen opnemen. Rustgewassen hebben daarnaast een gunstig effect op de bodemkwaliteit doordat ze vaak veel organische stof opbouwen in de bodem. Een betere bodemkwaliteit zorgt voor een groter waterbergend vermogen, betere infiltratiecapaciteit, betere doorworteling en dus een betere nutriëntenopname en daardoor minder uit- en afspoeling van nutriënten. Tevens hebben rustgewassen een nuttige functie voor de beheersing van bodemgebonden ziekten en plagen. Bovendien kan door de veelal vroege oogst van rustgewassen tijdens hetzelfde kalenderjaar ook nog een ander gewas, bijvoorbeeld een groenbemester, worden geteeld.

In bijlage D van de Uitvoeringsregeling gebruik meststoffen staat een lijst met gewassen welke als rustgewas worden beschouwd. Op deze lijst staan onder meer winter- en zomergerst, gras, luzerne, rogge en winter- en zomertarwe.

Meenemen in vaststelling bouwplan

Uiterlijk in 2026 moet er dus een rustgewas geteeld worden op een perceel. Desondanks is het raadzaam deze verplichting de eerstkomende jaren al mee te nemen in de bouwplannen om te voorkomen dat er in 2026 ineens bij meerdere percelen verplicht een rustgewas geteeld moet worden.